NAMJAI

Gotong royong

Het is alweer bijna een week geleden dat Tri, Ria en Fai ons naar het vliegveld in Yogya brachten (Agus was al op de campus in de weer en smste later zijn excuses). Het was jammer dat we afscheid van ze moesten nemen. Nu dat we al een paar dagen op Bali zitten te luieren, bezinkt het allemaal langzaam. Wat we gedaan hebben, was goed. Het was fijn dat we het samen deden met leuke, competente mensen. Ook nu nog onderhouden we contact met Ria en Fai, die eergisteren nog een sms-je stuurden dat ze geld over hebben. Omdat de donaties nog altijd blijven komen, hebben we ze gevraagd te inventariseren wat er nu nog nodig is. Uiteraard houden we ook u, gewaardeerde lezer, op de hoogte. Vandaag zullen ze de 38 paar schoenen bij TK Combongan afleveren en foto's krijgen van de nieuwe muren van het huis van de juf. Omdat Flowgi haar niet kan helpen met het vervoeren van de bamboe muren, zal ze moeten vertrouwen op 'gotong royong'.

Feitelijk betekent 'gotong royong' niet meer dan elkaar helpen. In moeilijke tijden is dat wat men doet. Nu, na de aardbeving, betekent het dat familie helpt de tent voor school op te zetten (zoals bij Combongan), dat op zondag de hoopjes stenen en aarde van de zijkant van de weg geschept worden, dat de ene familie bij de andere inwoont. In alle gesprekken met Yogyakartanen komt het minimaal een keer voorbij; de becak rijder, de schooldirectrice, de serveerster - 'gotong royong' doen ze allemaal. Het helpt ze doorgaan.

Tijdens mijn eerste colleges Indonesisch in Leiden, werd uitgebreid uiteengezet hoe Indonesie uitgaat van processen als 'musyawarah' en 'mufakat' (overleg en overeenstemming), wat het belang is van de staatsideologie 'Pancasila' en dat hierin het begrip 'gotong royong' niet weg te denken is. 'Gotong Royong' , voor elkaar iets doen, klonk voor mij toen net zo indrukwekkend als ' heitje voor een karweitje' of ' voor wat hoort wat'. De afgelopen weken heb ik pas ontdekt dat 'gotong royong' niet slechts in Sukarno's nationalistische retoriek voorkomt: het bestaat echt!