Mijn moeder had gelijk

Vroeger dacht ik dat zij de enige was die het zei; dat ik moest denken aan de arme mensen in Afrika. Dat wij geen honger hadden, maar trek. Ik kan me nog wel herinneren hoe ik me daar als kind en opgroeiende tiener aan kon irriteren. Jahaaa, ik wist wel dat die mensen -alleen de uitdrukking al- het slecht hadden en ik mijn zegeningen iedere dag zou moeten tellen, maar toch.....

Met de jaren is mijn perspectief op de wereld wat dat betreft behoorlijk veranderd. De zomers met Nam Jai in de rugzak, de mensen die ik heb gesproken; het heeft me doen inzien dat het punt van mjin moeder terecht was. Ik ben er overigens ook achter gekomen dat het een punt is
dat blijkbaar in het 'Grote Handboek voor Moeders' staat, want leeftijdsgenoten hebben , zo ontdekte ik in de loop der jaren, een vergelijkbare ervaring opgedaan in hun jeugd.

Toch blijf ik me ook erg bewust van de realiteit van het hier en nu. Al zou ik anders willen, er is voor mij geen ontkomen aan. En ondanks alle mensen die het minder goed hebben dan ik, heb ik veel aan mezelf gedacht. De eerste EHBO-regel haal ik onder valse voorwendselen van stal.
'Let op gevaar, voor jezelf, zodat er niet nog meer slachtoffers vallen.'

Een gevaar, hoe overkomelijk ook, was de kans dat ik niet in mijn huis zou kunnen blijven wonen. De idee dat ik zou moeten verhuizen gaf me rusteloze nachten en na een korte ontkenningsfase kwam ik in actie. De afgelopen maanden heb ik uitgezocht wat ik moest doen om in mijn appartement te kunnen blijven wonen. De plek waar ik me alweer zo'n drie jaar thuis voel. Een van de dingen die geregeld moest worden was een taxatie van de woning. Een nieuwe ervaring voor me en ik voelde me er toch een beetje ongemakkelijk bij. Een vreemde over de vloer die moet gaan beoordelen hoeveel mijn thuis waard is. Hij loopt wat rond, stelt een paar vragen en tussendoor passeren nog wat koetjes en kalfjes in ons gesprek. Na krap een uur is hij vertrokken, mij achterlatend met de boodschap dat hij mij het taxatierapport en de rekening op zal sturen.

Ik kan nu zeggen, de uitspraak 'Zalig zijn de onwetenden' is niet op mij van toepassing geweest de afgelopen dagen. Toen ik gisteren halverwege de trap omhoog de grote witte envelop tussen de post tegenkwam, moest ik mezelf dwingen om rustig de deur open te doen en eerst even mijn jas op te hangen. De uitslag bleek boven verwachting te zijn en ik heb een half uur lang met interval diep gezucht. So far so good.

En zo voel ik weer de behoefte om uit het raam te kijken naar de rest van de wereld die er ook nog gewoon bleek te zijn. Ik denk aan een ex-collega die het over Nam Jai heeft gehad met een vrijwilliger van Care. Ik plaats een poll op de Nam Jai Hyves-pagina met de vraag welk land Nam Jai volgende zomer zou moeten bezoeken. De atlas staat nog in de kast, maar lonkt steeds vaker naar me als ik op de bank zit en geen aflevering van de West Wing aan het kijken ben.
En mijn nichtje wil misschien meer weten over de stichtingen die ik met Nam Jai ben tegengekomen, vanwege een opdracht voor school over ontwikkelingshulp.

Terwijl de goedheiligman in het donker over de daken rijdt om kinderen blij te maken en ouders overuren laat draaien, denk ik aan de mogelijkheden die ik heb om mijn energie te gebruiken voor Nam Jai. Er is veel veranderd de laatste tijd, maar ik kijk door de donkere winterdagen heen alweer uit naar de komende zomer. Het einde is in zicht, Nam Jai maakt zich weer klaar. Ik ga weer naar een ander land, in augustus volgend jaar.

Sinterklaas is hier

De laatste restjes Sint Maarten-snoep zijn amper verdwenen, of een nieuwe Sint maakte dit weekend alweer zijn opwachting. In Almere, of all places, is de goedheiligman met zijn pieten aangekomen in Nederland. Terwijl de winkels al vol liggen met kerstversiering, is de discussie over het al dan niet hebben van zwarte ofwel gekleurde pieten weer opgelaaid. En in het nieuws wordt de vraag gesteld of Sinterklaas ook last heeft van de financiële crisis en dus minder cadeautjes kan uitdelen. Wel met kerst en niet op 5 december? Ik mag hopen dat kinderen zich met dergelijke problemen niet bezighouden. Voor hen gelden belangrijker vraagstukken:
- Bestaat hij eigenlijk wel?
- Komt de echte Sint bij mij thuis langs dit jaar?
- Hoe krijgen die pieten het in hemelsnaam voor elkaar om iets in mijn schoen te doen, want de deur zit op het nachtslot en een schoorsteen hebben we niet?

Inquiring minds need to know...

In de tussentijd zullen kleuters op veel scholen boten knutselen, liedjes oefenen en pakjes inpakken om de onrustige kinderhartjes nog sneller te laten kloppen. Dieuwertje deed daar moeiteloos al een aanzet toe, door te berichten dat Sint Nicolaas misschien niet eens het land zou binnenkomen. Alsof de kinderen niet al genoeg slapeloze nachten zullen hebben de komende twee weken.

Van een leerkracht hoorde ik laatst dat er kinderen zijn die dit jaar nog een ander probleem hebben. Zij worstelen met de vraag; Wat zet ik op mijn verlanglijstje dit jaar?
De folders van speelgoedwinkels zijn doorgekeken en op internet is er al virtueel gewindowshopped. Het valt echter niet mee om een respectabele lijst op te stellen als je bijna alles al hebt. Een interessant dilemma.

Ze zouden eigenlijk een brief moeten schrijven aan de Sint, om zijn advies te vragen. Ik vraag me af wat hij zou zeggen.

Martinus bij Amiens

De weersverwachtingen voor morgen zijn niet bepaald ideaal voor een kind om met een zelfgemaakte lampion met bijpassend lampje door de straten te trekken.
Toch zullen veel ouders hun kinderen morgen warm inpakken en de deuren langsgaan om liedjes te zingen in de hoop op een zoete beloning. Voor mij persoonlijk een reden om een paar uur elders door te brengen als de rondgang begint.

En dat allemaal vanwege een jongeman die zo rond het jaar 400 bij de stadspoorten van Amiens besluit om zijn mantel te delen met een bedelaar die zelfs geen kleding heeft om zich warm te houden. Een man die niet lang daarna een visioen heeft die hem doet besluiten om zich te laten dopen. Wat volgt is een heiligverklaring in de volgende eeuw met een feest in de Middeleeuwen dat voornamelijk gericht is op armen en kinderen. De armen die de huizen langs mogen om daar om een aalmoes te vragen.

Zie je het nu al voor je in de grote steden?; De armen die op de avond van 11 november langs de huizen gaan om, zonder dat ze er voor moeten zingen, een aalmoes zouden krijgen van de bewoners. Ik moet zeggen dat deze christelijke traditie in ons land, zich op een wel heel bijzondere manier heeft ontwikkeld. Los van het feit dat veel arme mensen zich absoluut niet zouden vernederen door de deuren langs te gaan, betwijfel ik of er veel mensen de deur überhaupt open zouden doen als er een groepje vreemden aan zou bellen. Het zou voor mij wel een overweging zijn om thuis te blijven, al geef ik toe dat ook ik niet zomaar iedereen binnen zou laten, terwijl ik een zak met appels zou pakken. We leven in bijzondere tijden.

Iedere week gebeurt het me wel dat ik me afvraag of mijn zomerplannen zin hebben. Als ik op het journaal de berichten zie van een ingestorte school in Haïti, of hoor over weer een orkaan die over de Cariben jaagt en slachtoffers maakt, kruipen die gedachten mijn hoofd binnen terwijl ik mijn tanden poets.

Maar toch kies ik ervoor om ter nagedachtenis van Martinus positief te blijven denken. Met zijn mantel heeft hij niet kunnen veranderen dat de man arm was. Hij heeft er niet voor kunnen zorgen dat de man geen honger meer had. Wat hij wel deed is precies waar Nam Jai voor staat;

Oprechte vriendelijkheid en hulpvaardigheid voor anderen, zonder dat er iets tegenover hoeft te staan.

Deze week gaat een vriendin van mij op vakantie naar Thailand. Ik heb haar gevraagd om op zoek te gaan naar de batikshop die als het goed is nog bestaat in Khao Lak. Mede door de bijdrage van Nam Jai is dit bedrijfje opgestart en bijna vier jaar later werken daar mensen voor een betere toekomst. En dat zonder dat iemand er zijn jas voor heeft hoeven delen.

Bruto Nationaal Geluk

Bhutan heeft sinds vandaag een nieuwe drakenkoning.

De 28-jarige Jigme Khesar Namgyel Wangchuck was al een aantal jaar verantwoordelijk voor de koninklijke zaken, maar nu is hij dan ook officieel gekroond. De plechtigheden hadden eerder plaats kunnen vinden, maar drie belangrijke astrologen hadden bepaald dat juist vandaag de sterren gunstig stonden voor de formele kroning.

In een bericht over de kroning vernam ik dat Bhutan tot één van de armste landen ter wereld zou behoren. Volgens sommige cijfers zal dat feitelijk ook wel correct zijn. Zo is het Bruto Nationaal Product (BNP) van Bhutan één van de laagste ter wereld. Interessant is echter dat het land op een andere wijze armoede en dus ook rijkdom definieert. De vorige Druk Gyalpo (Drakenkoning) bedacht bijvoorbeeld een eigen variant op het BNP; het Bruto Nationaal Geluk (BNG!)
Naast economische factoren staan ook het milieu, sociale waarden en het innerlijke geluk van de mens centraal. In de kleine overwegend boeddhistische staat gaat het dus niet alleen om materiele welvaart, maar zeker ook om spiritueel 'succes'.

Rokers in Bhutan komen er wat dat betreft bekaaid vanaf, omdat in 2004 is besloten dat roken in het openbaar in zijn geheel verboden is. Illegale rokers lopen het risico zware boetes te krijgen en de vrienden van de nicotine zijn dan ook veroordeeld tot hun eigen huis als ze een sigaret willen opsteken. Het geluk van deze groep is dus volgens de wet niet afhankelijk van het vrij kunnen gebruiken van dit genotsmiddel.

De etnische minderheden in Bhutan, met name de Lhotshampa, trekken daarnaast al jaren aan het kortste eind als het om het BNG gaat. Rapporten van onder andere Amnesty International konden evengoed niet verhinderen dat Prins Willem Alexander samen met Maxima in 2007 officieel een bezoek aan dit land bracht. Nederland is één van de landen die ontwikkelingshulp biedt aan Bhutan, onder andere gericht op onderwijsprojecten.

Het is interessant om te bedenken wat er nodig is om bij te dragen aan iemands geluk. Ik vertel mezelf graag dat de steun die ik met Nam Jai bied, ook in enige mate bij kan dragen aan het geluk van de kinderen die geholpen worden door de stichtingen waar Nam Jai geld aan heeft gedoneerd. Zonder moeite zie ik weer de vrolijke, verbaasde gezichten voor me van de ouders en kinderen in Oaxaca als verteld wordt hoeveel geld Nam Jai heeft gedoneerd. Ik hoop dat het de ouders een goed gevoel gaf te merken dat er mensen zijn die willen helpen om er voor te zorgen dat hun kinderen kans krijgen op een betere toekomst. Ze hebben in ieder geval de keuze om hun kinderen al dan niet naar school te laten gaan. En of dat een bijdrage is aan de mate van geluk? Ik denk van wel.

Aangeboden: Hoop

Drie maanden geleden was ik op bezoek bij een negenjarig meisje ergens in een sloppenwijk in Oaxaca. Nooit zal ik vergeten hoe ze voor haar bezoekers die grote stoelen neerzette, voordat ze zelf ging zitten, met haar kleine zusje op schoot.

Inmiddels ben ik weer in Amsterdam en volg ik het nieuws op televisie over de grote financiële crisis die ons wereldwijd in zijn greep lijkt te houden. Begrijp me niet verkeerd; ik ben huiseigenaar en wil wel degelijk weten welke gevolgen de globale malaise voor mij zal hebben. Maar ik vraag me af of dat meisje daar in Mexico er ook maar enig benul van heeft. Alles is relatief.

Ondanks de stress over de ellende van de financiële wereld, slaagt Barack Obama er ondertussen in, om de voorpagina te halen. De Verenigde Staten van Amerika staan aan de vooravond van een historisch moment, indien de eerste niet-blanke Amerikaan er in slaagt om president te worden. De 60 miljoen USD. voor zijn half uur durende infomercial heeft dan misschien net dat verschil gemaakt om ook de paranoide blanke kiezer over de drempel te trekken.

Ver weg op de achtergrond van mijn geheugen hoor ik vaag het sissen van de druppel op een gloeiende plaat ergens in Oaxaca. Ik denk aan een speech van Barack Obama die hij hield in de kerk van Ds.Martin Luther King. Hij sprak over het begrip 'hoop' en het belang daarvan in zijn leven. Ook ik heb hoop, de hoop dat ik met Nam Jai iets doe waar iemand op de wereld echt door geholpen wordt.

Ik zou graag willen hopen dat de invloedrijke zakenmensen en politici het verschil maken, wanneer ze als poppenspelers achter het gordijn bepalen wat er waar op welk moment gebeurt. Die hoop komt maar niet. De mensen die er echt toe doen willen helemaal niet dat armoede de wereld uit gaat, aangezien ze weten welke prijs er voor moet worden betaald.

Als ik Linda Polman moet geloven, is er zelfs niet al teveel reden om te hopen dat de ontwikkelingshulp het verschil uiteindelijk zal maken. In haar boek 'De Crisiskaravaan' beschrijft ze op treurig, treffende wijze dat er het een en ander mis is met de organisaties die zich richten op het bestrijden van armoede en hongersnood in de wereld. Als je op haar website terecht komt zie je een digitale memo met daarop de volgende tekst van de WFP; 'De beroerdste plek voor een kind om te wonen, is een land waar vrede heerst. Hoe meer geweld en media-aandacht, hoe meer hulp.'

Dat geeft de burger moed. Gelukkig ben ik van nature eigenwijs en trek ik vaak mijn eigen plan. Ik weiger dan ook toe geven aan wanhoop en schuif de crisis opzij waar iedereen zich zorgen om maakt. Voor het vierde achtereenvolgende jaar is Nam Jai er in geslaagd om meer geld in te zamelen voor het steunen van projecten die bezocht zijn tijdens de zomervakantie. En resultaten uit het verleden mogen dan ook voor Nam Jai geen garanties bieden voor de toekomst. Ze bieden wel hoop.

En als je daar als Afro American, president mee kunt worden van de Verenigde Staten van Amerika, dan lijken de mogelijkheden voor Nam Jai ook zo gek nog niet.